اعتراضات در سقز و سنندج

امروز شنبه ۲۶ شهریور ۱۴۰۱، پس از خاکسپاری مهسا امینی که پس از بازداشت توسط گشت ارشاد جانش را از دست داد، هزاران نفر از مردم معترض سقز، مقابل فرمانداری این شهر تجمع کردند. بر اساس ویدیوهایی که به دست ایران وایر رسیده است این تجمع با دخالت نیروهای امنیتی و شلیک و تیراندازی به سمت معترضان همراه بود. قطع اینترنت و زخمی شدن شهروندان در سقز منابع محلی در سقز از کاهش سرعت اینترنت ثابت و قطع اینترنت شبکه موبایل در برخی مناطق خبر داده‌اند. میلاد علوی خبرنگار روزنامه شرق در حساب کاربری توییتر خود نوشته است که ماموران با گلوله ساچمه‌ای به سمت تجمع کنندگان مقابل فرمانداری، شلیک کرده‌اند و تعدادی از معترضان هم مجروح شده‌اند. به گفته این روزنامه‌نگار منابع محلی از انتقال دستکم ۴ تن از مجروحان به بیمارستان خبر داده‌اند. ساعاتی پس از این خبر سازمان حقوق بشری هه‌نگاو از افزایش شمار زخمی‌ها به ۱۳ تن خبر داد و نوشت که در میان آن‌ها دستکم ۳ زن و ۲ نوجوان زیر ۱۸ سال وجود دارد. در شبکه‌های اجتماعی ویدیوهایی از پاره کردن تصویر علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی توسط شهروندان خشمگین و معترض سقز که در ابتدای خیابان جمهوری این شهر نصب شده بود منتشر شده است. منابع خبری می‌گویند جو امنیتی در شهر سقز همچنان ادامه دارد و شمار زیادی از نیروهای یگان ویژه علاوه بر گاز اشک‌آور و گلوله ساچمه‌ای به سمت معترضان سنگ پرتاب می‌کنند. با این‌همه ویدیوهای منتشر شده در رسانه‌های اجتماعی نشان می‌دهد علیرغم جو امنیتی موجود شمار زیادی از زنان حاضر در مراسم با برداشتن روسری‌های خود در اعتراض به حجاب اجباری شعار «کشتن برای روسری، تا به کی خاک‌بر سری» سردادند. یک روز پس از تایید خبر درگذشت مهسا امینی شهروند ۲۲ ساله ایرانی که در زمان بازداشت توسط گشت ارشاد به اغما رفته بود پیکر او، در جوی امنیتی و در میان خشم و اندوه شهروندان به خاک سپرده شد. در یکی از ویدیوهای منتشر شده جمعیت یک صدا آوازی کردی را برای مهسا می‌خوانند. ترجمه بخشی از آواز زیبای کردی بدین صورت است:«مرا اینجا تنها نگذاریداز سوز زمستان یخ خواهم زدغبار من را خواهد پوشاندتاریکی شب مهتاب من را با خود خواهد برد» پیکر او با انتقال از تهران به سقز در استان کردستان، در آرامستان آیچی دفن شده است. مهسا امینی برای تفریح به تهران سفر کرده بود اما پس از بازداشت توسط گشت ارشاد طی دو ساعت به کما رفت و سه روز بعد در بیمارستان کسری تهران درگذشت. تصاویر ویدئویی از زمان تدفین مهسا امینی نشان می دهد که جمعیت قابل توجهی برای مراسم حاضر شده اند و همزمان شعارهایی با مضمون «مرگ بر دیکتاتور» سر داده شده است. سازمان حقوق بشری هەنگاو که اخبار مربوط به نقض حقوق بشر از جمله در کردستان را پوشش می دهد می‌گوید که نیروهای امنیتی راه‌های منتهی به شهر سقز را مسدود کرده‌ و تلاش دارند مانع پیوستن جمعیت به محل تدفین مهسا امینی شوند. تحقیقات پزشکی قانونی درباره علت مرگ مهسا امینی خانواده مهسا امینی در گفتگوهای رسانه‌ای خود اعلام کرده بودند که تحت فشار نهادهای امنیتی ناچار به انتقال زودهنگام پیکر «بدون انجام تحقیقات کافی توسط پزشکی قانونی» شده‌اند. این خبر در حالی منتشر می‌شود که خبرگزاری میزان وابسته به قوه قضاییه به نقل از مدیرکل پزشکی قانونی استان تهران از تشکیل «کمیسیون ویژه بررسی تخصصی» علت «فوت» مهسا امینی بعد از «دستور ویژه دادستان تهران» خبر داد. در این گزارش آمده است که «همه معیارهایی که باید در معاینه ظاهری در زمان حیات انجام می‌شد صورت گرفت و نمونه‌های لازم از بافت‌ها و اعضای داخلی بدن» برداشته شده است. یک روز پیش ساعاتی پس از اعلام درگذشت مهسا امینی، جو امنیتی در خیابان های اطراف بیمارستان کسری شکل گرفته و همزمان اعتراضات پراکنده ای همراه با شعارهایی علیه آیت الله علی خامنه ای و گشت ارشاد سر داده شده بود. «محمد اولیایی‌فرد»، حقوق‌دان و وکیل پایه یک دادگستری در گفت‌وگو با «ایران‌وایر» این مرگ را «قتل حکومتی» خوانده است. تداوم واکنش‌ها به کشته‌شدن مهسا امینی؛ از نهادهای صنفی تا چهره‌های دینی خبر درگذشت مهسا امینی افکار عمومی را در شوک فرو برده و موجی از خشم برانگیخته است. از روز گذشته تا امروز شمار زیادی از چهره‌های فرهنگی، هنری، مذهبی، سیاسی و نهادهای صنفی در داخل و خارج از ایران نسبت به این فاجعه واکنش نشان داده و بیانیه منتشر کرده‌اند. در تازه‌ترین واکنش‌ها انجمن صنفی معلمان سنندج (کلاترزان) با انتشار بیانیه‌ای که متن کامل آن در کانال تلگرامی شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی ایران منتشر ضمن محکوم کردن «شکنجه منجر به مرگ» این زن جوان ادعای پلیس امنیت در خصوص «توجیه و ارشاد» شهروندان را باطل دانسته و نوشته است: « گشت ارشاد اصرار دارد که زنان و دختران دستگیر نمی‌شوند بلکه برای توجیه به مقر پلیس هدایت می‌شوند. ولی این جابجایی کلمات چیزی را عوض نمی‌کند. چون اساسا هر کسی به هر اتهامی توسط پلیس جلب می‌شود نامش هرچه باشد هدایت و توجیه نیست. » امضاکنندگان این بیانیه با اشاره به فساد موجود در حوزه‌های مختلف تمرکز بیش‌از اندازه بر مسئله حجاب را در شرایطی که کشور از «حیف و میل اموال ملت، دروغگویی و وعده‌های ناراست مسئولان، سوء مدیریت‌های کمرشکن، بی‌توجهی به معیشت مردم در سیاست‌های داخلی و خارجی» رنج می‌برد اقدامی توجیهی برای «بی‌کفایتی‌های حاکمیت» توصیف کرده است. در این بیانیه از نهادهای انتظامی، نظامی، امنیتی و قضایی این سوال پرسیده شده است که «مو و روسری زنان و دختران اولویت کاری آن‌هاست یا فسادها و بلاهایی که فرادستان بر سر مردم و مملکت می‌آورند؟» آن‌ها با اشاره به اتفاقی که برای مهسا امینی رخ داد در بخشی از بیانیه نوشته‌اند: «موهای مهسا امینی (دختری که از کردستان برای چند روز مهمان پایتخت شده بود) چه مشکلی برای مملکت ایجاد کرده بود و کشتن او کدامین درد را درمان کرد؟ اگر نمایان شدن موی دختران آنقدر برای بشریت خطرناک است چرا فرزندان خارج‌نشین مسولان مدعی تدین حتی اندک پوشش مرسوم جوامع غربی را هم بر نمی‌تابند و بی‌شرمانه به برهنگی خود افتخار می‌کنند و پدرانشان همچنان بر مسند قدرت‌ باقی مانده‌اند؟» همزمان آیت‌الله محقق داماد و آیت‌الله بیات زنجانی دوتن از فقهای منتقد سیاست‌های دولت‌های جمهوری اسلامی با انتشار بیانیه‌هایی از بازداشت مهسا امینی توسط گشت ارشاد و مرگ وی در پی ضرب و جرح به تندی انتقاد کردند. آیت‌الله مصطفی محقق داماد روز جمعه با انتشار بیانیه‌ای تاکید کرد که قدرت حاکم نمی‌تواند با به کارگیری افراد ناآگاه و دادن لقب ارشاد و مرشد به آنان‌ موجبات سلب آسایش گردد و در ادامه گفت: «تشکیل نهاد امربه معروف ونهی از منکر و دادن آن به دست افراد ناآگاه انحرافی است روشن از تعالیم اسلامی و راهی است برای سلب آزادی‌های قانونی و شرعی شهروندان.» هم‌زمان آیت‌الله اسدالله بیات زنجانی از مراجع تقلید نیز با انتشار بیانیه‌ای مجموعه رفتارهایی را که منجر به این نوع حوادث می‌شود «نامعقول، نامشروع و غیرقانونی» دانست و گفت هیچ یک از قوانین کشور مسئولیت تربیت افراد را به پلیس نسپرده است. این مرجع تقلید منتقد با اشاره به آیه «لا اکراه فی‌الدین» در قرآن خاطرنشان کرد این آیه به صراحت تمام مومنان را از توسعه قهری و ترویج ستمگرانه و ظالمانه ارزش‌هایی که آن را دینی و اخلاقی می‌پندارند، بازداشته است. اتحادیه آزاد کارگران: این انسان‌کشی از ارکان اصلی بقای حاکمیت است اتحادیه آزاد کارگران ایران نیز امروز ۲۶ شهریور ۱۴۰۱ نسبت به فاجعه کشته‌شدن مهسا امینی با انتشار بیانیه‌ای این واقعه را محکوم کرد و با اشاره به سرکوب چهل و چهارساله جامعه نوشت: «حاکمیتی جبری و تحمیلی به مردم ایران که تنها راه بقای خود را در غارت و چپاول تمامی ثروت‌های جامعه از یکسو و از سوی دیگر شدت بخشیدن به استثمار و انقیاد آحاد جامعه می‌دید، لاجرم گسترشِ اختناق و سرکوب و خفه کردنِ مردم را رکن جدائی‌ناپذیر از اِعمال قدرتش قرار داد.» امضاکنندگان این بیانیه «زن‌کشی و انسان‌کشی» در ایران را نه یک اشتباه و قصور «صرفاً بخاطر وجود گشت ارشاد » بلکه بخشی از «ارکان اصلی بقای حاکمیت» خواندند. اتحادیه آزاد کارگران در بخشی از این بیانیه نوشته است: « ما کارگران ایران در صف اول مبارزه برای آزادی‌خواهی در کنار زنان به ستوه آمده از این منجلاب ضدبشری هستیم و خواهیم بود.»